Analyse mediawijze kunstles

Guido heeft ons tijdens de middag een hoop vertelt over mediawijsheid. Hoe je leerlingen bewust kan maken van de invloed van media op het dagelijks leven. Van de voorbeelden die Guido laat zien is het belangrijk is om bij mediawijsheid niet alleen te kijken en te bespreken, maar dat je ook moet doen. Je kan heel goed creativiteit en mediawijsheid samenbrengen in een les. We kregen de opdracht om te kijken naar de lessen van mediacultuur.net:

De website heeft als doel om mediawijsheid een onderdeel van de kunstvakken te laten worden in het voortgezet onderwijs. Om dit te bereiken is er op deze site een aanbod van lessen voor docenten in het voortgezet onderwijs, en wordt er aandacht aan dit onderwerp besteed bij de verschillende docentenopleidingen Beeldende Kunst en Vormgeving. De lessen zijn bedoelt om de leerlingen op te leiden tot kritische en creatieve mediagebruikers. Volgens mediacultuur zijn er zeven verschillende thema's:

1. interculturaliteit
2. lichaam
3. medium
4. identiteit
5. privacy
6. macht
7. spelen

Ik heb meerdere lessen bekeken, en deze viel op:

Ben ik dat?

Bij deze opdracht gaan de leerlingen kijken naar hun identiteit. En hoe je je 'eigen' identiteit op een andere manier kan vormgeven. Ik heb de les kort samengevat:

De leerlingen krijgen beelden van hoe je met foto's en film je op een bepaalde manier kan presenteren op internet. De leerlingen maken een moodboard waarop ze hun ware persoon proberen weer te geven. Daarna gaan ze kijken op welke andere (creatieve, fantasierijke) manieren ze zich ook zouden kunnen weergeven. Daarna gaan ze met een camera aan de slag om deze andere manieren vast te leggen. Hierbij mogen attributen worden gebruikt. De foto's die de leerlingen hebben gemaakt, gaan ze selecteren en presenteren. Tijdens de presentatie worden de resultaten onderling geëvalueerd. 

Past deze les binnen het TPACK-model?

Bij deze lessenserie wordt gebruik gemaakt van een aantal verschillende werkvormen. Hierdoor denk ik dat de lessen afwisselend zijn. Er wordt niet bij elk deel dezelfde manier gebruikt. 

Bij de instructie wordt gebruik gemaakt van de digitale bronnen die beschikbaar zijn op de website. De leerlingen krijgen beelden voorgeschoteld, en wordt daarna gevraagd een link te leggen met de foto's die zij zelf plaatsen. Er wordt gevraagd naar hoe ze hun eigen identiteit vormgeven op het internet. Hierbij wordt ICT benut om het denken op gang te brengen, en er wordt over gepraat.

Bij het maken van een 'moodboard' wordt niet vermeld of ICT gebruikt kan worden om te creëren. Ik denk dat dat niet noodzakelijk is. Ik zou bij deze werkvorm de leerlingen de vrijheid geven een keuze te maken voor wat het beste bij hen past. Dit geld voor zowel de eerlijke als de fantasierijke variant.

Bij het maken van de foto wordt gebruik gemaakt van camera's en computers. Hier worden technische middelen nuttig ingezet. De gekozen ICT middelen passen goed bij het doel. Al zouden tegenwoordig mobile devices nog beter passen in de belevingswereld van de leerlingen. Omdat ze daar geregeld foto's mee maken. 

Ook bij het presenteren word weer niet vermeld of je met ICT middelen moet werken. Maar er worden wel suggesties gedaan (expositie, digitale slideshow, website) om digitale middelen bij deze werkvorm te gebruiken. De leerlingen worden uitgedaagd elkaars werk te bekijken en de goede en mindere kanten van elkaars werk te zien en te verwoorden. 

In deze les worden de ICT componenten goed ingezet ter ondersteuning van de lesdoelen. Door de werkvormen is er ruimte voor de leerlingen om zich te ontwikkelen. Een goede TPACK les lijkt me.

Kun je mediawijze kunstlessen introduceren in het basisonderwijs?

Ik denk dat de bovengenoemde les prima uit te voeren is in het basisonderwijs, op de bronnen na. De japanse dame die zichzelf elke dag fotografeert kunnen de kinderen begrijpen. Maar verder heb je beelden en filmpjes nodig waarmee de kinderen zich kunnen identificeren. De opbouw van het maken van je eigen moodboard en het daarna (evt. met attributen) jezelf op een bepaalde manier fotograferen is zeker bruikbaar, en zeer leerzaam. De leerlingen op de basisschool gaan toch al experimenteren met sociale media. Het is goed om ze in dit stadium al te laten nadenken over hoe ze zichtbaar zijn op het internet. Het voorbeeld over Freek geeft wel aan dat kinderen moeten leren hoe je omgaat met je digitale identiteit. De les Gotcha! kan hier in een licht aangepaste vorm ook heel mooi op aansluiten, om te praten over privacy. Welke foto's kan je plaatsen, van wie kan je foto's plaatsen en wat is de invloed van de tekst die je erbij zet. Laten we de kinderen vooral op een creatieve manier alvast ervaren hoe leuk het internet ook kan zijn.

Mediawijsheid

Tijdens deze les zijn we meegenomen in de wereld van Mediawijsheid.

De raad voor cultuur heeft een definitie ontwikkeld over mediawijsheid; en die luidt als volgt:

Het geheel van
- kennis
- vaardigheden en
- mentaliteit
waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld

Hierover zijn we hard aan de slag gegaan. Eerst hebben we een stuk theorie gehad over de historie van mediawijsheidsonderwijs. De verschuiving tussen van het protectionistische naar een meer constructieve manier van werken. Ook hebben we gesproken over manipulatie door het knippen van beelden en gebruik van geluid.

Een goede les om mee te nemen is dat je leerlingen het meest bijbrengt op het gebied van mediawijsheid door (samen) aan de slag te gaan, en te ervaren wat mediawijsheid is.

Dit hebben we ook in de middag gedaan. Guido heeft ons aan het werk gezet met een opdracht om met camera door de school te gaan en een "geheim" woord te gebruiken als het thema voor je film. Ik ben met Tom aan de slag gegaan over het onderwerp saai. We zijn vol enthousiasme aan het werk gegaan. We hebben zeker met de manipulatie aan de slag gegaan. Al hebben we daarom de opdracht een beetje anders geïnterpreteerd. En dat werd hierdoor door Jeroen en Guido als minder ervaren.

Dat zette mij aan het denken, het liet me niet helemaal los, en 's avonds vond ik dat ik hier toch nog even wat over kwijt moest. Via de mail heb ik mijn reflectie met Jeroen en Guido gedeeld. Zie hieronder: