In 80 dagen de virtuele wereld rond

In gesprek met Martine Delfos

Ik ben uitgenodigd door de LucasAcademie om zitting te nemen in de binnenkring, tijdens de haardvuursessie met Martine Delfos. Op deze avond was Martine uitgenodigd om in gesprek te gaan over haar boek; in 80 dagen de virtuele wereld rond. In dit boek schrijft ze over haar onderzoek naar het gebruik van het Virtuele Milieu door jongeren. Het Virtuele Milieu is voor haar alles buiten het Real Life. Dus ook TV, radio, geschreven media. Maar in haar onderzoek richt ze zich vooral op de vrijetijdsbesteding van jongeren op het internet en met verschillende (spel)computers. Het doel van de haardvuursessie is dat de mensen in de binnenkring met elkaar in gesprek gaan. En zo met elkaar beelden over onderwijs het gebruik van virtuele media uitwisselen.

In het boekje lees ik onder andere dat het waardevol is om in dialoog te gaan met de kinderen. Dat er net zoveel gevaren als leuke kanten zijn aan spelen en ontdekken in de digitale wereld. Maar ook over de karigheid aan prikkels die kinderen krijgen achter een beeldscherm. Met de computer kan je eigenlijk alleen maar beelden en geluiden tot je nemen.

Tijdens het gesprek bleek Martine een goede spreekster. Ze kan goed vertellen over haar ervaring met het virtuele milieu. En ze heeft een sterke mening. Hierdoor kregen de andere mensen weinig het woord, maar dat was geen belemmering om een leerzame avond te hebben. Met haar meningen zet ze je aan het denken. Ik probeer hieronder wat uitspraken te verwoorden die mij aan het denken hebben gezet.

We spraken bijvoorbeeld over dat scholen proberen leerlingen enthousiast te krijgen, en dat de digitale wereld daar bij kan helpen. Dat kinderen het leuk vinden om te leren in de digitale wereld. Dat je als leerkracht probeert aan te sluiten op de belevingswereld. En daar was Martine het niet mee eens:
School is niet leuk. Je leert op school dingen voor later, en daar is het ook niet leuk. Kinderen kunnen van zichzelf niet samen spelen. Ze slaan, schoppen, spugen, pakken dingen af, enz. En daar hebben volwassenen een oplossing voor gevonden: opvoeden. En dat is een goed gelukt. En daarin hebben scholen een taak, en ouders. Maar in het virtuele milieu voeden we de kinderen niet op.

Volwassenen die denken dat de kinderen expert zijn op de computer. Omdat ze zo behendig zijn in het spelen van spelletjes. Maar dat valt tegen. Ze zijn in staat om de apparaten te bedienen. Maar ze kunnen de informatie die ze vinden nog niet plaatsen. Ze hebben een basis nodig, om de informatie te kunnen plaatsen, en verbanden te kunnen leggen. En ze hebben moeite met het valideren van kennis. Is dit betrouwbaar? Klopt dit? Over dit soort vragen denken de kinderen niet na. Dit moeten ze eerst leren. Zoals Newton zei: If I have seen further it is by standing on the shoulders of Giants.
Kinderen hebben een basis nodig om dingen te kunnen begrijpen. Ze hebben iets nodig om op hun kennis op voort te bouwen. Anders kunnen ze het niet begrijpen.

Een van de mensen in de zaal vroeg waar de grens ligt tussen het opvoeden door ouders, en opvoeden door de leerkracht. Er zou een goede samenwerking moeten zijn.
Een van de adviezen die een kind in een onderzoek gaf was: laat ouders eerst met elkaar overleggen. En dan pas met mij praten. Zowel ouders als leerkrachten moeten leren omgaan met kinderen die gewent zijn te manoeuvreren in het virtuele milieu. Ik denk dat het nuttig is om de krachten in deze zoektocht te bundelen.
De leerlingen moeten op school niet meer kennis vergaren, maar ze moeten leren hoe ze op een goede manier kennis kunnen verwerven en valideren. Ze moeten leren omgaan met de sturing die onzichtbaar plaatsvind op het web. De kinderen weten niet dat veel zaken op het net van oorsprong gebaseerd zijn op economisch gewin.

Rekenen met strookmodellen

Bij ons op school werken wij met Rekenwonders. Deze methode is geïnspireerd op de rekenaanpak die wordt gebruikt bij het onderwijs in Singapore. Om een deelopgave onder elkaar uit te rekenen heb ik zelf al eens een filmpje gemaakt, die de kinderen konden gebruiken om te leren rekenen. Dit staat beschreven bij de specialisatieopdracht voor beeld en geluid. Daar beschrijf ik dat ook ouders het fijn vonden om de rekenstrategie te kunnen bekijken.

De opdracht

Ik ben met een paar groepjes met kinderen aan het werk gegaan. Ik heb hen vertelt dat veel ouders niet begrijpen hoe de strookmodellen werken. En dat ik daar tijdens portfolio gesprekken met ouders vaak dingen over moet uitleggen. En dat ik graag een filmpje zou willen maken, net als dat ik heb gedaan bij de deelsom. Maar dat ik geen goed idee meer heb om dit te kunnen maken. Of ze mij niet kunnen helpen.

Aan de slag

Ik vroeg of ze eerst op een blaadje konden tekenen of schrijven hoe het filmpje zou gaan. Dit bleek heel moeilijk voor de zonder hulp. De kinderen hebben eigenlijk alleen de opgave die ze gingen uitrekenen in het filmpje opgeschreven. Ik heb het voor nu gelaten. Duidelijk is dat je de kinderen daarbij moet helpen. Ze gaan niet uit zichzelf een storyboard ontwikkelen.

Maar als ik ging doorvragen, merkte ik wel dat ze al een plan hadden. Ik heb dit plan even met ze besproken. En ze daarna met een iPad aan de slag gezet. Ik heb de afbeeldingen toegevoegd van twee kinderen die in de klas aan het werk waren Terwijl een deel van de klas nog in hun rekenschrift aan het werk was, hebben zij 2 lessen van een uur vol overgave hieraan gewerkt. Ze overlegden zachtjes, verbeterden af en toe hun werk en controleerden elkaar. Ik vond het erg leuk om ze bezig te zien. Het eindresultaat ziet er dan ook fantastisch uit:

Ze hebben gebruik gemaakt van de apps iMovie en iStopmotion op de iPad. Verder hadden ze alleen materialen nodig die al in de klas voor handen waren.

Einde van de opdracht.

De heren zijn twee rekenlessen van een uur bezig geweest met het maken van het filmpje. We gaan het filmpje aan de klas laten zien. Dan kunnen de kinderen tips en tops geven. Misschien dat ze daardoor hun filmpje nog willen aanpassen. Anders kunnen ze de tips gebruiken bij het maken van een ander filmpje. Uiteraard is het filmpje op de website geplaatst, klik hier

Je ziet bij deze opdracht dat de kinderen zonder dat je daar voor hoeft te sturen, het rekenprobleem helemaal ontleden. Voor het maken van een goede verhaallijn, zoeken voor een manier om het beeld stabiel te krijgen, etc. hebben ze wel hulp nodig. Dit accepteerden ze gretig.